Wie tegenwoordig aan het woord virus denkt, denkt als vanzelf aan corona. Máár bij de mannen van Wafilin Systems woedt vooral het membraanvirus. “Als je eenmaal besmet bent, dan kom je er nooit meer vanaf”, grapt CEO Henk Schonewille. “Het is zo’n razend interessante technologie waar je zoveel mee kunt.” En waar we in de toekomst nog zoveel méér van gaan zien. Want het membraanvirus is hard bezig met een opmars. “Eerst Nederland, maar de ambities zijn groot. We willen, nee we kunnen, internationaal het verschil maken.”

Luidt u ook wel eens het weekend in met een biertje? Of met een goede wijn? Kaasje erbij, misschien? Zonder membranen, was het hoogstwaarschijnlijk een karige borrelplank geweest. “Membranen kennen talloze toepassingen”, vertelt Schonewille. “Veel meer dan de meeste mensen weten.” Eigenlijk is membraan een soort vlies dat sommige vloeistoffen wel en andere niet doorlaat. De doorgang wordt bepaald door de aard van de deeltjes én de grote van de gaatjes. “Vergelijk het eens met een nier”, legt Schonewille uit. “Je nieren filteren afvalstoffen uit je bloed en deze worden vervolgens afgevoerd via je urine. In feite doen membranen niets anders.”

De naam Wafilin, afgeleid van ‘waterfiltratie-installatie’, dook voor het eerst op in de jaren 70. Wavin, Europees marktleider op het gebied van waterleidingssystemen, Shell en WMO, dat later opging in Vitens, besloten de handen ineen te slaan en en een filter te ontwikkelen om drinkwater uit kanalen en zeewater te winnen. “De hele wereld moest toegang krijgen tot schoon water, dat was het doel”, legt Schonewille uit. Harry van Dalfsen was een van de eerste technologen die aan de slag ging voor Wafilin. Nog een ‘jonkie’ in die tijd, die hoogstwaarschijnlijk nooit had kunnen bevroeden dat hij zo’n vijftig jaar later een van de meest unieke en innovatieve bedrijven van Friesland zou bestieren. Na vijf jaar ontwikkelen, was er een membraanfilter dat technisch werkte. Er werd zelfs drinkwater uit het IJsselmeer gemaakt. Een baanbrekende oplossing! Maar wel één die ontzettend duur was. “Te duur”, knikt Schonewille. “Het kon gewoon niet uit.”

Of de filters van Wafilin daarmee in de prullenbak verdwenen? Zeker niet. Sterker nog, het avontuur begon hier pas echt. Want het membraansysteem van toen mocht dan niet de oplossing zijn voor het filteren van drinkwater, het bleek verbazingwekkend goed van pas te komen in andere industrieën. “Bij bloedverwerkers, stortplaatsen, aardappelmeelfabrieken en andere voedselverwerkingsbedrijven”, knikt Schonewille. In de jaren 80 werd Wafilin verkocht aan zuivelbedrijf Stork Friesland in Gorredijk met als doel de filters ook toe te passen in de zuivelindustrie. “In die tijd ben ik ook begonnen, als R&D-engineer”, vertelt Schonewille. “Het was Harry die me aannam. En samen met een klein team hebben we van de membranen een succesvolle business gemaakt.” Later, in 2000, kocht Norit, grootmacht in waterzuivering, de membraanactiviteiten van Stork. Tegen die tijd werden membranen volop ingezet voor de bereiding van drinkwater. “In de jaren 70 hadden ze het dus helemaal niet zo verkeerd gezien”, zegt Schonewille. “De oplossing kwam destijds gewoon dertig jaar te vroeg.”

Vooroplopen, een term die hóórt bij Van Dalfsen en Schonewille. Pioniers zijn het, altijd op zoek naar nieuwe kansen en innovatieve oplossingen. “Iets waar Harry bij Norit niet volledig de kans voor kreeg.” Om die reden besloot hij weg te gaan en de naam Wafilin, die haast twintig jaar opgeborgen was geweest, nieuw leven in te blazen. Leeuwarden werd zijn uitvalsbasis. Een “vreemde” stad voor een niet-Fries, zou je zeggen. “Beiden komen we uit het oosten, maar in Friesland liggen de kansen. Daar zit het Water Applicatie Centrum op Hogeschool Van Hall Larenstein met een prachtige onderzoeksruimte.” Schonewille nam zo’n tien jaar later tevens afscheid van Norit. “Ik wilde wat anders en ging aan de slag bij een aannemer die onder meer drinkwaterstations en rioolwaterzuiveringen bouwde. Mooie leerzame jaren, maar er ontbrak iets.” Het virus sloeg weer toe: “De membranen, dat was het. Daar ben ik mee opgegroeid, dat heb ik mijn hele leven gedaan; daar kan ik niet meer zonder. Ja, ik miste de membranen.”

En toen belde Van Dalfsen, of Schonewille terug wilde komen bij Wafilin. “‘Ik heb je nodig’, zei hij. ‘Ik zoek een partner en een opvolger. En er staat maar één man op mijn lijst.’ Ik had niet echt een keuze”, lacht Schonewille. In 2017 kwamen de mannen weer samen in Leeuwarden. Er werden drie duidelijke doelen gesteld: focus op de voedings- en zuivelmiddelenindustrie, innovatie naar de markt brengen en het ultieme uithangbord voor Friesland worden. “Eigenlijk was dát de start van het huidige Wafilin Systems. Die keuzes hebben tot ons grote succes geleid.”

Het eerste dossier dat Schonewille op zijn bureau kreeg, was dat van Avebe. Een bedrijf waar het meteen mee klikte. “Niet te veel geneuzel, niet te moeilijk, maar gewoon doen. Dat past bij ons.” Een bedrijf dat bovendien volop bezig is met duurzaamheid. “En laat het nou net een van onze belangrijkste missies zijn om bij te dragen aan een duurzame toekomst.” De zetmeel- en eiwitproducent schakelde de hulp van Wafilin Systems in om meerwaarde te halen uit aardappelsap. Het DUCAM-project (DUurzaam Concentreren van Aardappelsap met Membranen) liep al een aantal jaren middels een een haalbaarheidsonderzoek op Van Hall, “zoals we voor iedere klant doen”, vertelt Schonewille. “Eerst testen wat er technisch mogelijk is, vervolgens een pilot draaien bij de klant om zoveel mogelijk informatie te verzamelen en tot slot een systeem ontwerpen.” De pilot bij Avebe draaide drie jaar om voldoende gegevens te verzamelen. Daarna ging het licht op groen: de installatie kon gebouwd worden. “Daarvoor schakelen we de hulp van bedrijven uit de regio in.” Inmiddels draait het DUCAM-systeem bijna drie jaar. Met een overdonderend resultaat. “Veel beter dan we van te voren gedacht hadden.” Afgelopen jaar ging het DUCAM-project ervandoor met de prestigieuze ‘Water Innovator of the Year’-award, toegekend aan innovaties die het gebruik van water goedkoper, duurzamer of efficiënter maken. Een succes dat ook andere ondernemers niet ontging. “Plots kregen we telefoontjes van veel meer innovatieve partijen. Avebe was onze springplank, ons vlaggenschip, onze grote doorbraak.”

Inmiddels kunnen we Wafilin Systems rustig een uniek bedrijf noemen; één die je eerder in de Randstad verwacht misschien. “Maar alles wat we nodig hebben, is hier om de hoek: het Water Applicatie Centrum en het Food Application Centre for Technology (FACT) op Van Hall, Wetsus, de Dairy Campus en dan hebben we het nog niet eens gehad over de studenten waar we ons dagelijks mee omringen op de hogeschool”, vertelt Schonewille. “Bovendien heeft Friesland een enorm sterke maakindustrie voor de voedingsmiddelenbranche. Alles wat we ontwerpen en ontwikkelen, laten we bij voorkeur maken door Friese bedrijven. Soms zijn wel meer dan vijftig mensen in Friesland voor ons in touw.” Vestigen in Friesland ondersteunt de mannen daarbij door mee te denken, lijntjes uit te werpen en haar netwerk open te gooien. “Met Rudy van Acquaint ‘klankbord’ ik wel eens: even bij elkaar horen hoe het gaat. Dat is mooi en inspirerend. Het was Evelien, onze adviseur, die ons aan elkaar koppelde.” Maar ook over een nieuwe vestigingsplek, contacten met internationale partners of een bezoekje van de wethouder, kan Wafilin Systems bij Vestigen in Friesland terecht. “Dat doet veel”, knikt Schonewille. “Zonder die hulp en de faciliteiten in Leeuwarden, waren we misschien nooit zo succesvol geweest. Nee, we blijven hier wel. We zitten precies waar we moeten zijn.”

Máár dat betekent niet dat Wafilin Systems niet voorbij de landsgrenzen kijkt. De mannen zijn zelfs druk bezig met een vestiging in Engeland. Een markt waar volop kansen liggen. Toch zijn we stiekem blij dat de Masters in Membrains ook hier nog niet helemaal klaar zijn. “Op dit moment ontwikkelen we zo’n 80% van onze filters voor de voedingsmiddelenindustrie en 20% voor de zuivelindustrie. Daar valt zoveel in te winnen!”, legt Schonewille uit. “Wij hebben een uniek systeem ontwikkeld om rauwe melk meteen ‘achter’ de melkrobot of carrousel in te dikken. Dit leidt tot minder opslag, minder koeling én minder transport. Dat scheelt enorm in de CO2-uitstoot. En het water dat overblijft, kan gewoon weer gebruikt worden op de boerderij.” Precies wat boeren in deze tijd nodig hebben. Precies wat de wereld nodig heeft. “Het enige dat nog ontbreekt is een partij die met ons mee wil doen.” Iets wat in onze ‘zuivelprovincie’ nooit lang kan duren, zou je zeggen. Het succesverhaal van Wafilin Systems is groot en het kan zomaar eens nog veel groter worden. To be continued…

Benieuwd hoe we uw onderneming kunnen helpen? Lees hier meer over Vestigen in Friesland of neem direct contact op met een van onze adviseurs.